Haftanın Ardından – ( 01 – 05 Mart 2021)

Merkez Bankasında Ne kadar Döviz Rezervi  var ;   MB toplam döviz rezervleri  127 milyar dolar, resmi rezerv  93 milyar dolar.  MB sitesine girince görebiliyorsunuz zaten
 Sorun şu;  Swap işlemleri,  özel  kurumların yurtdışı borçları ve munzam karşılıklar (zorunlu karşılıklar) gibi kalemler  nasıl etkiliyor rezervleri
Swap şu; Katar sana diyelim 20 milyar katar riyali  vermiş sen de ona 20 milyar riyal karşılığı TL vermişsin ama, belirli bir vadeye kadar. O vade gelince adama riyalini iade edeceksin. Riyal,  MB hesaplarında döviz rezervi olarak görünüyor.  Özel kurum borçları yani, mesela Tüpraş’ın  petrol almaktan dolayı olan dolar borcundan devlete ne diyebilir  miyiz  !? Tüpraş petrol alamazsa  ülke olarak ne yaparız !? Bir de munzam karşılıklar var. 235 milyar DTH var. Bankalar bunun %19  kadarını zorunlu olarak  MB hesaplarında bloke etmek zorunda. Kabaca  %20 desek;   kabaca 45 milyar dolar.
Şöyle diyelim mi; evinde kasan var. Almanya’dan   yakınların gelmiş, ellerindeki avroları senin kasana bırakmışlar, karşılılığında senden TL almışlar. Almanya’ya dönerken  TL yi geri verecek ve avrolarını alıp gidecekler. Kasanda tasarruf  için biriktirdiğin 30 bin Avro var. Yakınlarında  20 bin avro getirip bıraktılar( Swap).  Kasan 50 bin avro oldu.  Site içinde oturuyorsun. Aynı sitede beş çocuğun oturuyor. Her biri  tasarruf için avro biriktirmişler. Bu avronun %20 sini kasan var diye sana emanet etmişler. (zorunlu karşılık). Bunların toplamı da 20 bin avro  aşağı yukarı. Kasanda 70 bin avron var.  Sen kasadan alıp  10 bin avro mutfağı yeniliyorsun, 10 bin avro yazlığa ısıtma sistemi kuruyorsun. 20 bin avro arabanı değiştiriyorsun. Etti 40 bin avro. Kasanda halen 30 bin avro var. Çocuklar aniden paralarını çeker mi,  Almanya’dan sürekli gelen yeni yakın bulmazsak sıkıntı olur mu ! İşte sorun bu ?!

Ekonomik Büyüme ;  Türkiye 2020 son çeyreğinde %5.9,  yılın tamamında % 1.8 büyümüş.  İşsizlik, kapanan ticarethaneler filan varken nasıl büyüdük bilemem. TÜİK rakamları böyle. Ben şu kadarını söyleyebilirim. Türkiye’de büyümenin hissedilebilmesi için her yıl ortalama %5 büyümesi gerek, oysa biz son üç yıl ortalama %1.23 büyümüşüz. Sırasıyla % 2.6 – %0.9 ve %1.8 büyüdük. Ben niye hissetmiyorum derseniz !?  Tüm ekonomik büyüklüğün yıllık 30 bin  lira  var ise yıllık % 1.23 den bir yılda 369 liraya büyümeyi hissedememen normal.

Enflasyon ; TÜİK verilerine göre;  Şubat ayında TÜFE  2019 şubat ayına göre %15.61 , ÜFE ise %27.09 artmış. Aylardır söylediğim gibi artış devam edecek, %17 civarındaki çekirdek enflasyon  rakamı bunun göstergesi.  Bu durum MB sını faiz artırmaya zorlayacak. Hafta içi doların 7.50 ye gitmesi, faiz artırımı beklentisinin  fısıldayan sesleri.
2020 Aralık  ayından beri  dövizin %8.50 den 7.00 lere düşmesinin enflasyonu düşürmeyeceğini  hatta enflasyonun artacağını söyledim. Çünkü dünya emtia fiyatları başta petrol olmak üzere hızla yükseliyor. Türkiye ithalatının %85 civarı hammadde ve ara mal olduğundan bizim girdilerimiz artacaktır. Geçen haftanın kaba örneğini yine verelim. Kasım 2020 de bir varil petrol 8.00*40 usd = 320 TL iken bugün 7.00*60 usd  = 420 TL ye yükseldi. Üstelik yüksek enflasyonun yakında tüm dünyayı  kasıp kavuracağını göz ardı etmemek gerek. Bu kadar karşılıksız basılan para, artan emtia fiyatları dünyada enflasyonu  körükleyecek.  Dünya gıda fiyatlarındaki artış da işin kaymağı.   Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü ( FAO)  tarafından derlenen, tahıllar, yağlı tohumlar, süt ürünleri, et ve şeker fiyatlarındaki  aylık değişimleri  izleyen endeks Ocak 2021 ayında 113.2 den şubat 2021 ayında 116 puana çıktı. Bu rakam 2014 Temmuz ayından beri görülen en yüksek oran.

Euro Bölgesi ;  İmalat verisi (PMI)  talepteki artışa paralel olarak 57.9 a sert yükseldi. Bu talep artışı emtia fiyatlarında  yukarıda bahsettiğimiz artışını tetikledi.

ABD de Servet Vergi Tasarısı ; Gelir eşitsizliğini gidereceği düşünülen bu tasarı birçok ülkenin gündeminde. ABD de başlarsa hızla tüm dünyaya yayılır bence. Çok çok önemli bir ayrıntı. Tasarıda servetleri  50 milyon doların üzerinde olanların % 2 oranında yıllık servet vergisi  ödenmesi isteniyor. Gerçekten çok  ilginç bir  konu.

ABD de Mavi Dalga; Biliyorsunuz Biden ve Demokratların seçimler sonucu  başkanlığı ve senatoyu kazanmasının Türkiye için iyi olmayacağı konusunda tüm uzmanlar hatta uzman olmayanlar da mutabıktı.  İki ülke arasında inanılmaz bir sessizlik var.  ABD  durum nasıl bilemiyorum ama , Türkiye’de sanki ABD diye bir ülke yokmuş gibi bir hava var. Trump olsa bir mektup yazar, bir tweet atardı, bir şeyler duyardık. Biden  “sessiz gemi” gibi.  Bu hafta ABD temsilciler meclisinden 170 Demokrat ve Cumhuriyetçi  vekil Biden’ a “Türkiye’ye baskı uygula” çağrısı yaptı. Nisan, Mayıs gibi ABD hükümeti ile sessizliğimizi bozacağız gibi. Henüz Biden –  Erdoğan arasında bir iletişim kurulmaması tedirginlik yaratıyor.

ABD de  Covid Yardımı ;  Daha önce Temsilciler Meclisinden geçen 1.9 trilyon dolarlık ekonomik paketi senatoya geldi. Senatoda görüşülmesi için yapılan oylamada görüşülsün ve görüşülmesin diyenlerin diyenlerin oyu aynı olduğundan Senato başkanının “Görüşülsün” yönünde oy kullanmasıyla görüşülmeye başlandı. Buna  rağmen Powell ın da güvercin mesajlar vermesiyle, 10 Yıllık ABD tahvilleri yeniden %1.50 seviyelerinin üzerine çıktı. Geçen yıl da benzer durum yaşanmıştı. Yardım yasallaşana kadar piyasalar  sert  esiyordu. Yine aynı tepki  mi, yoksa artan emtia fiyatları ve merkez bankalarının piyasalara savurduğu fazla paranın enflasyonu tetikleyeceği beklentisi mi  bilemiyorum ama ABD  10 yıllık tahvillerine satış geldi. Dolar güvenli limandır. Geçen sene mart ayında  altın ile beraber ABD  tahvillerine çok ciddi talep gelmiş, 10 yıllık tahvillerin faizleri %0.30 seviyelerine kadar düşmüştü. ABD de faizler %2 lere gider korkusu;  Türkiye gibi GO Ülkelerden daha sert tepkiye neden oldu. ABD de faiz %2 nin üstüne giderse Türkiye’de  dolara %6 faiz versen de gidebilirler.